Trồng lan trong chậu có vẻ đơn giản nhưng lại khiến nhiều người gặp khó khăn. Có người mới trồng không biết cách xử lý khiến cây chết ngay, có người lại chăm sóc quá kỹ đến mức cây sốc và chết, hay lại bỏ bê nghĩ rằng không cần chăm sóc như ở rừng… Kết quả là cây héo và chết. Vậy làm thế nào mới có thể trồng hoa lan đẹp, xanh tốt vạn người mê? Hãy đọc ngay bài viết này để có cách trồng hoa lan và chăm sóc lan chuẩn kỹ thuật từ chuyên gia Đặng Gia Trang.
1. Kỹ thuật trồng hoa phong lan tại nhà
1.1 Cách thiết kế và bố trí vườn trồng hoa phong lan
– Cách bố trí
- Trồng treo giàn: Tạo cảm giác thông thoáng, giúp cây phát triển đều, nhanh chóng, dễ chăm sóc và di chuyển khi cần thiết. Thích hợp với việc trồng tại nhà, diện tích nhỏ.
- Trồng lan trên sạp: Trông rất đẹp khi hoa nở, nhưng khó khăn trong việc chăm sóc và dễ lây lan mầm bệnh hơn so với cách treo giàn. Thích hợp cho quy mô trang trại.
– Vị trí trồng
- Trồng trên sân thượng: Đây là vị trí lý tưởng về thông thoáng và ánh nắng. Tuy nhiên, bạn cần chú ý đến gió để tránh làm tổn hại cây lan. Cần phải giăng lưới xanh đen để che nắng và nên trồng theo kiểu treo giàn để tạo sự thông thoáng vào buổi trưa. Đặt thêm các chậu cảnh, trồng rau, quả để giảm hơi nóng.
- Trồng ở ban công: Ban công đón nắng sáng hoặc nắng chiều là vị trí lý tưởng để trồng lan và tạo điểm nhấn cho không gian.
- Trồng trong sân vườn: Tốt hơn trồng ở ban công hoặc sân thượng vì độ thông thoáng cao và thuận tiện chăm sóc hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý đến vấn đề phòng trừ sâu bệnh cho cây lan, nhất là vào mùa mưa.
1.2 Cách chọn giống lan
- Tiêu chuẩn chọn giống: Mua lan rừng trưởng thành, đã được thuần trong vườn nhà càng tốt vì dễ trồng và đã thích nghi với điều kiện vườn. Có thể mua keiki (cây con mọc từ thân già) về trồng nhưng có khá nhiều rủi ro vì bạn chưa có kinh nghiệm, cây dễ chết và khó phát triển, có thể phải chờ vài mùa mới có hoa ngắm.
- Thời điểm mua giống lan không quan trọng lắm vì rất khó xác định nếu bạn không đến trực tiếp nơi cây mọc. Tốt nhất nên chọn loại cây thân dài, mập, hoa sai, dày.
1.3 Cách trồng hoa lan trong chậu tại nhà
– Cách chọn chậu
- Chậu trồng cần có lỗ thoát nước. Nên trồng vào các chậu đất nung để hoa lan phát triển tốt hơn.
- Trước khi trồng hoa, cần rửa sạch chậu. Chọn giá thể trồng chậu thoát nước tốt như vỏ cây, rêu, xơ dừa, viên đất nung, than,…
1.4 Cách trồng lan ghép trên thân cây khác
– Đối với thân cây còn sống
- Tỉa bớt tán nhánh của thân cây.
- Chỉ ghép hoa phong lan ở phía ánh sáng ban mai (hướng đông).
- Cách trồng này thích hợp cho hầu hết các loại lan, đặc biệt là lan rừng.
– Đối với thân cây khô
- Cắt thân cây thành khúc ngắn để dễ treo.
- Chọn cây mục, sau đó bóc vỏ để phá hủy nơi trú ẩn của côn trùng gây bệnh hại cho phong lan.
- Buộc một miếng xơ dừa vào thân cây để giữ ẩm, sau đó buộc chằng lên đó gốc.
1.5 Cách trồng lan thành băng vỏ dừa
- Chọn vỏ của những quả dừa già và khô, sau đó xé thành từng mảnh to bằng nửa bàn tay.
- Đặt các mảnh sát nhau thành băng dài trên giàn gỗ/tre và cố định bằng 2 thanh nẹp tre.
- Để tránh tình trạng úng nước, nên đục một lỗ nhỏ dưới miếng vỏ dừa trước khi trồng.
- Sau 2-3 năm, nên thay băng vỏ dừa khác vì băng vỏ dừa ban đầu đã rã mục.
2. Cách chăm sóc hoa phong lan
Hoa lan là cây dễ chăm sóc nếu đảm bảo được các điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng và phát triển.
2.1 Chiếu sáng
- Thiếu nắng: Phong lan sẽ ốm yếu, lá màu xanh tối, ít nảy chồi, khó ra hoa và nhanh tàn.
- Thừa nắng: Thấp cây, lá vàng có vết nhăn, khô, mép lá cụp vào, dễ ra hoa sớm nhưng chất lượng hoa kém và cây kém phát triển.
- Nắng quá gắt: Lá sẽ bị cháy, khô dần rồi chết.
- Tùy vào loại phong lan và tuổi cây có yêu cầu khác nhau về chiếu sáng. Tốt nhất là bố trí vườn theo hướng Tây – Nam để phong lan nhận được ánh sáng đầy đủ. Tầm quan trọng của ánh sáng cũng phụ thuộc vào giai đoạn phát triển của cây lan.
2.2 Phân bón
- Lan cần 13 chất dinh dưỡng khoáng, thuộc các nhóm đa, trung và vi lượng.
- Dinh dưỡng đa lượng gồm đạm (N), lân (P) và kali (K).
- Dinh dưỡng trung lượng gồm lưu huỳnh (S), magiê (Mg) và canxi (Ca).
- Dinh dưỡng vi lượng gồm sắt (Fe), kẽm (Zn), đồng (Cu), mangan (Mn), bo (B), molybden (Mo) và clo (Cl).
- Phân bón cho lan phải đầy đủ 13 nguyên tố dinh dưỡng nhưng không nồng độ cao. Bón phân cho lan cần thực hiện thường xuyên và tuân theo nguyên tắc.
- Thời kỳ sinh trưởng thân lá mạnh cần đạm cao, lân và kali thấp. Sử dụng phân tan chậm và có hàm lượng N cao như 30-10-10.
- Thời kỳ hình thành hoa cần đạm thấp, lân và kali cao. Chọn phân bón có hàm lượng cân đối như 20-20-20 hoặc 14-14-14.
- Thời kỳ hoa nở cần kali cao, lân và đạm thấp. Chú trọng chọn phân bón có hàm lượng 7-5-47 hoặc 6-10-60.
2.3 Tưới nước
- Nước tưới lan không nên quá mặn, phèn hay clo và có pH dao động 5-6.
- Thiếu nước: Phong lan khô héo, lá rụng và có thể chết. Cần tưới nước đều đặn và không để cây quá khô.
- Thừa nước: Cây dễ bị thối đọt và rễ có rong rêu. Nên tưới nước vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
- Sau mỗi trận mưa, cần tưới lại để rửa bớt các chất cặn đọng lại trên cây.
- Tưới phun sương hằng ngày khi độ ẩm dưới 40%.
2.4 Cắt bỏ cành hoa khi hoa đã tàn
- Lan không nở hoa quá một lần trên cùng một cành, trừ loại lan hồ điệp. Sau mỗi đợt hoa, cần cắt bỏ cành để duy trì sức khỏe cho cây.
- Đối với lan hồ điệp: Cắt cành ngay bên trên 2 mắt dưới cùng khi hoa tàn.
- Đối với các loài lan có củ bẹ: Cắt cành ngay bên trên củ bẹ.
- Đối với các loại lan khác: Cắt cành càng sát xuống giá thể trong chậu càng tốt.
2.5 Cách làm lan ra hoa
- Kích lan ra hoa bằng cách kết hợp ánh sáng, nhiệt độ, nước tưới, phân bón,… Nếu lan đã đạt đến độ tuổi ra hoa mà vẫn chưa thấy ra hoa, có thể sử dụng thuốc kích thích lan như Ethrel và Dekamon 22.43L. Ngoài ra, còn có thể sử dụng các chế phẩm hữu cơ như đậu tương, dịch chuối trứng và các loại GE nha đam, chuối.
3. Môi trường thuận lợi cho lan phát triển
3.1 Đặt cây theo hướng nam, hướng đông nam
- Đặt cây theo hướng nam hoặc đông nam để đảm bảo cây nhận đủ ánh mặt trời với cường độ thích hợp. Tránh đặt cây ở hướng bắc vì sẽ không cung cấp đủ nắng cho cây nở hoa.
3.2 Duy trì nhiệt độ lý tưởng cho lan
- Nhiệt độ lý tưởng cho lan là 16-24 độ C. Lan sẽ chết khi thời tiết quá lạnh. Vì vậy, cần duy trì nhiệt độ lý tưởng để cây phát triển khỏe mạnh.
3.3 Tạo điều kiện cho không khí lưu thông
- Hệ rễ của lan là dạng rễ khí sinh, vì vậy cây không sống trong đất. Hãy chọn loại giá thể trồng thích hợp và đặt cây ở nơi cao ráo, thoáng mát.
4. Bệnh hại trên hoa lan và cách phòng trừ
Trong quá trình chăm sóc hoa phong lan, cần chú ý đến sâu bệnh, nhất là trong điều kiện chăm sóc kém và môi trường không thuận lợi. Cần phát hiện và xử lý kịp thời các bệnh hại như bệnh đốm lá, thối đọt, thối rễ và bệnh thán thư.
5. Công thức chung làm các loại GE tưới lan
Trong quá trình chăm sóc hoa lan, nên tăng sử dụng phân hữu cơ sinh học và giảm sử dụng phân hóa học để cây lan phát triển khỏe mạnh. Dưới đây là một số công thức để làm GE từ những nguyên liệu hữu cơ như gừng, nha đam, chuối, tỏi, ớt và quế.
6. Cách nhân giống lan tại nhà
6.1 Nhân giống bằng thân tơ, thân già
- Cắt thân tơ vào cuối năm khi cây thắt ngọn. Treo để lá rụng tự nhiên rồi cắt khúc. Nhúng dao lam vào cồn vệ sinh vết cắt, bôi vôi hoặc rooting powder. Tiếp theo để vết cắt khô rúm lại mới bôi keo liền sẹo. Có thể ngâm hoặc phun atonik, hùng nguyễn kích mầm. Làm khô vết keo, bóc vỏ đặt vào chậu tưới ẩm bình thường. Lưu ý che sáng để tránh ra hoa.
6.2 Nhân giống bằng cách kích thích trên thân
- Phun Atonik, hùng nguyễn rồi che sáng. Nếu phun kích rất hay ra hoa, chích thân cũng dễ hoa. Lưu ý không chọc sâu và lạm dụng phương pháp này để không làm ảnh hưởng đến cây.
7. Ý nghĩa của hoa phong lan
Hoa phong lan mang nhiều ý nghĩa về phong thủy, tình yêu, gia đình và màu sắc. Mỗi màu sắc của hoa lan mang ý n