Trung Quốc vừa đưa ra các sửa đổi trong hiến pháp của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Điều này nhằm khẳng định pháp lý những nguyên tắc và chính sách mới của Đảng Cộng sản Trung Quốc và áp dụng chúng vào thực tế quốc gia trong tình hình hiện nay.
Trước đây, hiến pháp năm 1954 của Trung Quốc đã trải qua 8 lần sửa đổi, phù hợp với sự thay đổi của kinh tế, chính trị và xã hội. Trong số 9 hiến pháp đã ban hành, có 3 hiến pháp đặc biệt quan trọng cho Trung Quốc. Hiến pháp năm 1954 phản ánh thời đại Mao Trạch Đông, hiến pháp sửa đổi năm 1982 phản ánh thời đại Đặng Tiểu Bình, và hiến pháp sửa đổi năm 2018 phản ánh thời đại Tập Cận Bình. Quyết định sửa đổi hiến pháp của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho biết sự thay đổi này dựa trên tình hình mới và thực tiễn xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội Trung Quốc trong thời đại mới. Tư tưởng chỉ đạo soạn thảo hiến pháp lần này là tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc thời đại mới. Tư tưởng này được thể hiện trong Nghị quyết Đại hội XIX của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào tháng 10 năm 2017 và khẳng định về mặt pháp lý trong hiến pháp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã được sửa đổi vào năm 2018.
Sửa đổi hiến pháp lần này bao gồm 22 nội dung chính, trong đó có một số điểm quan trọng sau:
Vị Trí của Tư Tưởng Tập Cận Bình
Hiến pháp mới đã đưa tư tưởng và vị trí lịch sử của Tập Cận Bình lên ngang hàng với Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình. Hiến pháp không còn nêu rõ tên của những người đề xuất “tư tưởng quan trọng ba đại diện” và “quan điểm phát triển khoa học”. Chủ trương “tam vị nhất thể” về phát triển hài hòa văn minh vật chất, văn minh chính trị và văn minh tinh thần đã được thay bằng chủ trương “ngũ vị nhất thể” để phát triển hài hòa văn minh vật chất, văn minh chính trị, văn minh tinh thần, văn minh xã hội và văn minh sinh thái. Mục tiêu xây dựng một “quốc gia xã hội chủ nghĩa…” đã được đổi thành mục tiêu xây dựng một “cường quốc hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, thực hiện phục hưng vĩ đại dân tộc Trung Hoa”.
Vấn Đề Nhiệm Kỳ và Vị Trí Lãnh Đạo
Sửa đổi hiến pháp đã loại bỏ quy định hạn chế hai nhiệm kỳ liên tiếp cho Chủ tịch và Phó Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Cũng đã thiết lập Ủy ban Giám sát quốc gia, có chức năng là cơ quan giám sát cao nhất. Ủy ban này chịu trách nhiệm trước Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ngoài ra, hiến pháp mới còn quy định về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, cho rằng chế độ xã hội chủ nghĩa là chế độ căn bản của Trung Quốc và Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo là đặc trưng bản chất nhất của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc.
Cải Cách Bộ Máy Đảng và Nhà Nước
Cải cách bộ máy của Đảng và Nhà nước là một nhiệm vụ quan trọng và khó khăn của Trung Quốc trong quá trình hiện đại hóa. Trung Quốc đã tiến hành cải cách bộ máy nhà nước quy mô lớn vào các năm 1982, 1988, 1993, 1998, 2008 và 2013. Mặc dù đã từng khắc phục từng bước các khiếm khuyết trong hệ thống chức năng và cơ cấu nhà nước, trong tình hình mới lại nảy sinh những vấn đề mới. Vì vậy, Trung Quốc cần tiến hành cải cách sâu bộ máy của Đảng và Nhà nước. Điều này đã được nêu rõ trong Nghị quyết của Đảng Cộng sản Trung Quốc về cải cách bộ máy Đảng và Nhà nước theo chiều sâu. Nghị quyết này đề cập đến những thành quả đã đạt được từ sau Đại hội XVIII của Đảng Cộng sản Trung Quốc và những khiếm khuyết, bất cập trong việc hiện đại hóa hệ thống và năng lực quản lý nhà nước. Mục tiêu của cải cách là xây dựng một hệ thống chức năng của Đảng và Nhà nước hoàn chỉnh, quy cách khoa học, vận hành hiệu quả cao và tạo ra một hệ thống lãnh đạo của Đảng có thể quán xuyến toàn cục và điều hòa các mặt, một hệ thống quản lý chính quyền với chức trách rõ ràng và phối hợp hiệu quả, một hệ thống lực lượng vũ trang hàng đầu thế giới, một hệ thống công tác đoàn thể quần chúng liên kết rộng rãi và phục vụ quần chúng. Trong quá trình cải cách, Trung Quốc cần tuân thủ các nguyên tắc như sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, đặt nhân dân vào vị trí trung tâm, tối ưu hóa việc phối hợp và đạt hiệu quả cao và quản lý đất nước bằng pháp luật.
Cải cách bộ máy của Đảng và Nhà nước theo chiều sâu cũng đòi hỏi sự đồng bộ trong việc cải cách bộ máy của Đảng, chính quyền, quân đội và các tổ chức đoàn thể quần chúng, để giải quyết một cách đúng đắn và hiệu quả mối quan hệ chức năng và trách nhiệm giữa các cơ quan này.
Trung Quốc đã tăng cường việc quy định bằng luật pháp trong cải cách bộ máy để đảm bảo hiến pháp được tuân thủ. Điều này bao gồm việc hoàn thiện chế độ pháp quy trong bộ máy của Đảng và Nhà nước, tăng cường quản lý và xử lý vi phạm, nâng cao chất lượng quản lý của Đảng và Nhà nước.
Sửa đổi hiến pháp và cải cách bộ máy của Đảng và Nhà nước là những bước tiến quan trọng của Trung Quốc trong việc xây dựng hệ thống chính trị hiện đại và năng lực quản lý nhà nước.