Tràn dịch màng phổi đang trở thành một vấn đề phức tạp và phổ biến trong cộng đồng. Dù là người lớn hay trẻ nhỏ, ai cũng có thể mắc phải tình trạng khoang phổi có nhiều dịch tiết bất thường, dẫn đến các triệu chứng ban đầu như ho, khó thở. Bệnh này phát triển nhanh chóng và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như có thể gây tử vong.
Tràn dịch màng phổi là một trong những bệnh lý thường gặp trong lâm sàng. Mỗi năm, có khoảng 1,5 triệu người mắc bệnh ở Mỹ. Nguyên nhân tràn dịch ở phổi có thể là suy tim sung huyết, viêm phổi, thai nghén, tắc mạch phổi, xơ gan cổ trướng, và nhiều nguyên nhân khác.
Ở các nước công nghiệp, mỗi năm có 32/100.000 trường hợp mắc bệnh, với nguyên nhân chủ yếu là suy tim, các bệnh lý ác tính, viêm phổi hoặc tắc mạch phổi. Xấp xỉ 72% bệnh nhân suy tim phát hiện có dịch trong phổi sau mổ tử thi, và tràn dịch do viêm phổi chiếm từ 36-66% trường hợp bệnh nhân điều trị nội trú tại bệnh viện.
Khoang màng phổi là gì?
Màng phổi là hai lớp màng rất mỏng bao quanh mỗi lá phổi trong lồng ngực. Khoang màng phổi là một khoảng ảo giữa hai lớp màng này, thường chỉ chứa một lượng nhỏ chất lỏng giúp phổi giãn nở tốt hơn trong mỗi nhịp thở.
Tràn dịch màng phổi là gì?
Tràn dịch màng phổi, hay còn được gọi là “ứ nước trong khoang màng phổi” (Pleural Effusion), là sự tích tụ bất thường của chất lỏng trong khoang màng phổi. Bình thường, lượng dịch trong khoang màng phổi chỉ khoảng 10 – 20ml. Tràn dịch màng phổi xảy ra khi lượng dịch trong màng phổi vượt quá mức bình thường. Các dấu hiệu chính bao gồm tức ngực và khó thở. Tràn dịch màng phổi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, và có thể chia thành hai loại chính: tràn dịch màng phổi dịch thấm (thường do suy tim, suy thận, suy dinh dưỡng…) và tràn dịch màng phổi dịch tiết (do lao, ung thư, nhiễm khuẩn…).
Đối tượng dễ mắc bệnh tràn dịch màng phổi
Các đối tượng dễ mắc bệnh tràn dịch màng phổi thường có các bệnh liên quan đến phổi hoặc bệnh nền như tim, gan, thận. Các đối tượng cụ thể gồm:
-
Người có bệnh lý về phổi: ung thư phổi, xẹp phổi, viêm phổi, thuyên tắc phổi, lao phổi, di căn ung thư từ nơi khác đến màng phổi.
-
Người có bệnh lý về tim, mạch: suy tim, viêm màng ngoài tim co thắt, phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành.
-
Người bị suy giảm chức năng, suy giảm miễn dịch: thận hư, suy thận, xơ gan cổ trướng, suy giáp, viêm khớp, nhiễm HIV, bệnh lý hệ thống, ký sinh trùng.
Các triệu chứng thường gặp
Các triệu chứng của tràn dịch màng phổi phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tràn dịch. Phổ biến nhất là khó thở khi nghỉ ngơi hoặc khi hoạt động gắng sức. Khó thở không phải lúc nào cũng là dấu hiệu bình thường. Nếu bạn khó thở trong thời gian dài, ngay cả khi không vận động mạnh, đó có thể là dấu hiệu của bệnh phổi hoặc bệnh lý hô hấp.
Các triệu chứng khác có thể bao gồm đau hoặc tức ngực khi thở sâu, khi nói to hoặc cảm giác không thể hít thở sâu, ho khan hoặc ho có đờm, sốt kèm hoặc không kèm theo rét run, mệt mỏi, ăn uống kém, và phù chân.
Nguyên nhân gây tràn dịch phổi?
Ở Việt Nam, nguyên nhân phổ biến gây tràn dịch phổi bao gồm lao màng phổi, ung thư phổi, suy tim, viêm phổi, suy thận, xơ gan cổ trướng, ký sinh trùng, và các bệnh hệ thống như Lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp.
Một số bệnh ung thư có nguy cơ gây tràn dịch màng phổi bao gồm ung thư phổi, ung thư vú, ung thư buồng trứng, và ung thư cổ tử cung.
Phương pháp chẩn đoán tràn dịch màng phổi và tìm căn nguyên
Để chẩn đoán tràn dịch màng phổi, các bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang ngực và chụp cắt lớp vi tính ngực. Ngoài ra, siêu âm màng phổi cũng có thể được sử dụng để phát hiện dịch trong màng phổi và các khối u trong bụng.
Một số phương pháp chẩn đoán khác bao gồm chọc hút dịch màng phổi để xét nghiệm sinh hóa, soi, nuôi cấy, và nội soi màng phổi có sinh thiết.
Biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời
Các biến chứng nguy hiểm do tràn dịch màng phổi có thể bao gồm dày dính màng phổi gây hạn chế hô hấp và biến dạng lồng ngực, xẹp phổi, suy hô hấp, và chèn ép tim. Các biến chứng do các thủ thuật chẩn đoán và điều trị gây ra có thể là tràn khí màng phổi, nhiễm trùng, và chảy máu màng phổi.
Các biến chứng này có thể trở nên nghiêm trọng và nguy hiểm. Việc điều trị kịp thời và hiệu quả là rất quan trọng để tránh những biến chứng này.
Phương pháp điều trị tràn dịch màng phổi
Để điều trị tràn dịch màng phổi, các bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân gây bệnh và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm chọc hút dịch màng phổi và dẫn lưu màng phổi. Ngoài ra, điều trị nội khoa và điều trị hỗ trợ cũng có thể được sử dụng tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể.
Cách phòng tránh tràn dịch màng phổi
Để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh tràn dịch màng phổi, hạn chế làm việc trong môi trường ô nhiễm và cải thiện môi trường sống. Thực hiện chế độ ăn chín, uống sôi, tránh thức ăn sống chưa qua chế biến nhiệt. Cách ly, giữ khoảng cách an toàn hoặc sử dụng thuốc dự phòng khi tiếp xúc với bệnh nhân bị lao. Giữ vệ sinh răng miệng và vòm họng hàng ngày, điều trị triệt để viêm nhiễm đường hô hấp, và hạn chế tiếp xúc với môi trường có người hút thuốc.
Cách chăm sóc người bệnh
Việc chăm sóc và theo dõi người bệnh sau khi về nhà là rất quan trọng. Người bệnh cần tiếp tục tập thở và tập vật lý trị liệu theo chỉ định của bác sĩ. Chế độ ăn cho người bệnh cần giàu protein, giàu vitamin, và tăng cường hoa quả tươi. Đồng thời, cần tạo điều kiện thuận lợi để người bệnh không phải gắng sức và cung cấp các đồ dùng cần thiết.
Câu hỏi thường gặp về bệnh tràn dịch màng phổi
-
Tràn dịch màng phổi có thể chữa trị được không?
Có, dịch màng phổi sẽ thể hết sau một thời gian điều trị tích cực. Tuy nhiên, thời gian phục hồi phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. -
Dịch tràn màng phổi có nguy hiểm không?
Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tràn dịch, tràn dịch màng phổi có thể gây ảnh hưởng lớn đến chức năng giãn nở và hô hấp của phổi. -
Tràn dịch phổi nên ăn uống thế nào?
Người bệnh nên có chế độ ăn hợp lý, bổ sung đủ chất dinh dưỡng từ rau củ quả, thịt, trái cây, và uống đủ nước. Nên tránh ăn quá mặn và hạn chế uống rượu, bia, thuốc lá. -
Tràn dịch phổi nên uống thuốc gì?
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Các bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp như kháng sinh, thuốc lợi tiểu, thuốc kháng lao, hoặc thuốc điều trị các bệnh lý khác. -
Hội chứng 3 giảm là gì?
Hội chứng 3 giảm là thuật ngữ y học để chỉ tình trạng giảm âm khi nghe phổi, giảm rung thanh, và gõ đục. Đây là chỉ số quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh.
Nếu bạn gặp các triệu chứng của tràn dịch màng phổi, hãy đến các cơ sở y tế có chuyên khoa Hô hấp để được khám và điều trị kịp thời. Khoa Hô hấp – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị y tế hiện đại sẽ đảm bảo mang lại cho bạn những liệu pháp an toàn, hiệu quả và giúp bạn hồi phục nhanh. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập EzBeauty.vn.