Bạn đã từng tự hỏi các chuyên gia tâm lý thuộc những phân ngành nào và công việc chính của họ là gì? Điều này thật không ngạc nhiên khi nhắc đến chuyên gia tâm lý, chúng ta thường nghĩ ngay đến hình ảnh một người ngồi trong văn phòng, ghi chép kỹ thuật trong khi khách hàng đang nằm trên ghế dài. Tuy nhiên, ngành tâm lý không chỉ dừng lại ở hình ảnh đó. Ngoài việc sử dụng phương pháp trò chuyện, các chuyên gia tâm lý còn có nhiều ngành nghề khác. Bạn đã từng nghe về những nhà tâm lý nghiên cứu về cách con người làm việc và tương tác trong môi trường công việc? Hay những nhà tâm lý nghiên cứu về các phương pháp giúp làm chậm quá trình ấm lên toàn cầu? Cùng khám phá danh sách các phân ngành chuyên môn và công việc liên quan trong lĩnh vực tâm lý dưới đây.
Chuyên gia tâm lý hàng không
Các nhà tâm lý hàng không nghiên cứu hành vi của phi công và thành viên khác trong phi hành đoàn. Công việc của các chuyên gia này cũng bao gồm nghiên cứu về an toàn hàng không, phát triển các thiết bị đào tạo mới và giúp lựa chọn nhân viên phù hợp cho các vị trí. Ví dụ, một nhà tâm lý hàng không có thể sử dụng hoặc thậm chí tự thiết kế các bài kiểm tra tâm lý để lựa chọn các ứng viên cho vị trí phi công cao cấp. Công việc này đòi hỏi kiến thức chuyên môn cao về tâm lý học và yêu cầu những ứng viên có sức khỏe tốt, ổn định và có khả năng đối phó với áp lực cao. Các chuyên gia hàng không cũng có thể làm việc với các kỹ sư và chuyên gia tâm lý nghiên cứu về nhân tố con người để thiết kế các phần khác nhau của máy bay như cabin hay buồng điều khiển. Với kiến thức về tâm lý con người, các chuyên gia hàng không có thể phát triển các sản phẩm sao cho phù hợp với khả năng nhận thức, chú ý, trí nhớ và khả năng khác của con người.
Chuyên gia tâm lý sinh học
Những người này còn được gọi là nhà tâm sinh lý học. Họ nghiên cứu về não bộ và hành vi của con người. Bằng cách xem xét các cơ sở thần kinh của hành vi, các nhà tâm sinh học hiểu được rằng những yếu tố sinh học khác nhau có thể ảnh hưởng đến cách con người suy nghĩ, cảm nhận và hành động. Họ cũng nghiên cứu về sự ảnh hưởng của các bệnh về não và chấn thương lên hành vi của con người. Nhờ đó, những nhà nghiên cứu này có thể tìm ra cách mới để ngăn ngừa, điều trị và xử lý các bệnh về não và các chấn thương nghiêm trọng.
Chuyên gia tâm lý lâm sàng
Các nhà tâm lý lâm sàng đánh giá, chẩn đoán và điều trị cho những người gặp căng thẳng tâm lý và các rối loạn tinh thần. Họ cũng sử dụng các liệu pháp tâm lý và đưa ra các kế hoạch trị liệu. Công việc của các chuyên gia lâm sàng thường nằm trong các bệnh viện, phòng khám tâm thần hoặc làm tự do. Mặc dù có nhiều trường phái trị liệu khác nhau, nhưng họ có thể chuyên điều trị một số rối loạn cụ thể hoặc làm việc với một số loại người nhất định. Ví dụ, một nhà tâm lý lâm sàng có thể chuyên về điều trị lạm dụng chất kích thích, sức khỏe tâm thần trẻ em, sức khỏe tâm thần người lớn hoặc sức khỏe tâm thần của người cao tuổi. Mặc dù các chuyên gia lâm sàng thường làm việc trong các cơ sở y tế, họ không phải bác sĩ và hầu hết các trường hợp không kê đơn thuốc.
Chuyên gia tâm lý nhận thức
Các nhà tâm lý nhận thức nghiên cứu cách mọi người suy nghĩ, bao gồm cả ra quyết định và giải quyết vấn đề. Các chuyên gia nhận thức quan tâm đến cách xử lý của não bộ, quá trình học tập, lưu trữ, nhận biết và sử dụng thông tin. Các nhà nhận thức có thể làm việc trong nhiều môi trường khác nhau, bao gồm trường đại học, trung tâm nghiên cứu, cơ sở phục hồi chức năng, bệnh viện, cơ quan chính phủ và trong các cơ sở tư nhân. Các chuyên gia trong lĩnh vực này thường tiến hành các nghiên cứu và làm việc với bệnh nhân. Cũng giống như các lĩnh vực tâm lý học khác, các nhà nhận thức thường tập trung vào một lĩnh vực cụ thể như trí nhớ, phát triển ngôn ngữ, chú ý, giải quyết vấn đề hay khuyết tật học tập.
Chuyên gia tâm lý cộng đồng
Các nhà tâm lý cộng đồng thực hiện nghiên cứu về các vấn đề sức khỏe cộng đồng. Họ cũng tìm cách giáo dục cộng đồng và phát triển các chương trình phòng ngừa. Các chuyên gia này tập trung vào việc xây dựng những thay đổi tích cực ở cấp độ cá nhân và cộng đồng. Bạn có thể bắt gặp các nhà tâm lý cộng đồng làm việc tại trường đại học, cơ quan chính phủ, tổ chức xã hội, doanh nghiệp tư nhân, với nhiều tư cách khác nhau như giáo sư, chuyên gia tư vấn, người cố vấn chính sách, giám đốc chương trình hay nhà nghiên cứu. Các nghiên cứu trong lĩnh vực này nhằm đạt được hiệu quả trong cuộc sống thông qua các giải pháp khả thi. Các nhà tâm lý cộng đồng giúp giải quyết các vấn đề xã hội, nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần cũng như đưa ra các chính sách giúp cải thiện cuộc sống của người dân.
Chuyên gia tâm lý so sánh
Các chuyên gia tâm lý so sánh nghiên cứu hành vi của các loài, đặc biệt là sự khác biệt giữa hành vi của động vật và con người. Bằng cách nghiên cứu các hành vi và phản ứng của động vật như chuột và chó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về hành vi của con người. Các nghiên cứu này đã chứng minh được tầm quan trọng trong phát triển tâm lý học. Nghiên cứu với mèo của Thorndike, chó của Pavlov và chim bồ câu của Skinner là những ví dụ cho thấy hành vi của động vật có thể cung cấp cho chúng ta hiểu biết sâu sắc về hành vi của con người. Các chuyên gia tâm lý so sánh kiếm được trung bình 92.000 đô la mỗi năm, chỉ sau các nhà tâm lý tổ chức về thu nhập.
Chuyên gia tâm lý khách hàng (hay chuyên gia tâm lý học thị trường)
Những chuyên gia này nghiên cứu hành vi của người tiêu dùng và phát triển các chiến lược marketing để thúc đẩy doanh nghiệp. Họ giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn những yếu tố khiến người tiêu dùng quyết định mua sản phẩm và dịch vụ. Họ nghiên cứu phản ứng của người mua đối với các thông điệp truyền thông, phân tích các chiến lược quyết định và nghiên cứu vai trò của cảm xúc trong quá trình mua hàng. Những chuyên gia này giúp các doanh nghiệp phát triển thông điệp truyền thông, xác định khách hàng mục tiêu, phát triển sản phẩm dành cho các nhóm khách hàng cụ thể và nghiên cứu về sự hình thành và thay đổi thái độ của khách hàng đối với thương hiệu và sản phẩm. Họ thực hiện những nhiệm vụ đó thông qua nghiên cứu thị trường, thử nghiệm, quan sát thực tế và thành lập các nhóm tập trung vào người tiêu dùng.
Chuyên gia tư vấn tâm lý
Các chuyên gia tư vấn tâm lý sử dụng các liệu pháp tâm lý để hỗ trợ những người gặp phải các vấn đề tâm lý, hành vi, khó khăn về cảm xúc, stress và các vấn đề khác liên quan. Công việc của họ sẽ gồm tiến hành các liệu pháp tâm lý, đánh giá tâm lý và đưa ra kế hoạch trị liệu cho những người tìm kiếm sự hỗ trợ trong nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Các nhà tư vấn tâm lý cũng có thể được xem là những nhà tâm lý học được cấp phép và đáp ứng các quy định pháp lý. Các chuyên gia tư vấn tâm lý kiếm trung bình 85.000 đô la mỗi năm. Công việc này tương tự như các nhà tâm lý lâm sàng, nhưng có thể cung cấp các liệu pháp tâm lý và đưa ra các khuyến nghị phù hợp.
Chuyên gia tâm lý đa văn hóa
Các chuyên gia tâm lý đa văn hóa nghiên cứu sự tác động của những người thuộc các nền văn hóa khác nhau và quá trình hội nhập văn hóa đến hành vi con người. Họ tìm hiểu về cách những khía cạnh khác nhau của hành vi có thể đúng với mọi nền văn hóa hoặc chỉ ở một số nền văn hóa. Ví dụ, những chuyên gia này có thể nghiên cứu sự khác biệt trong việc nuôi dạy con cái giữa các nền văn hóa theo chủ nghĩa cộng đồng và cá nhân, cũng như sự ảnh hưởng của những khác biệt đó đến hành vi nuôi dạy con của cha mẹ.
Chuyên gia tâm lý học phát triển
Các chuyên gia tâm lý học phát triển nghiên cứu sự phát triển của con người trong suốt cuộc đời. Một số chuyên gia tập trung vào giai đoạn cụ thể như thời thơ ấu, thanh thiếu niên, tuổi trưởng thành hoặc tuổi già. Công việc của họ có thể đánh giá trẻ em có nguy cơ chậm phát triển hoặc khuyết tật, nghiên cứu các vấn đề liên quan đến tuổi già và tìm hiểu về cách phát triển kỹ năng ngôn ngữ. Một số chuyên gia phát triển tập trung vào nghiên cứu, từ đó cung cấp cho chúng ta những hiểu biết về các vấn đề tâm lý phát triển có thể xảy ra trong suốt cuộc đời. Các chuyên gia khác có thể tập trung vào việc làm việc trực tiếp với khách hàng, những người cần hỗ trợ trong việc ứng phó với các vấn đề tâm lý trong quá trình phát triển.
Các công việc và phân ngành khác liên quan đến tâm lý học
Ngoài những công việc và phân ngành đã được nêu trên, còn có rất nhiều công việc và phân ngành khác liên quan đến tâm lý học. Đó là các chuyên gia tâm lý giáo dục, nhà tâm lý kỹ thuật, nhà tâm lý môi trường, nhà tâm lý pháp y, nhà tâm lý sức khỏe, chuyên gia tâm lý học tổ chức và nghề nghiệp, chuyên gia tâm lý quân sự, chuyên gia tâm lý nhân cách, nhà tâm lý học trường học, nhà tâm lý học xã hội và nhiều chuyên gia khác.
Danh sách trên chỉ là một phần nhỏ trong những công việc và phân ngành trong lĩnh vực tâm lý. Nếu bạn quan tâm và muốn tìm hiểu thêm, hãy truy cập EzBeauty.vn để có thêm thông tin chi tiết.