Những đặc điểm tâm lý tiêu biểu của trẻ 5-6 tuổi
Nhằm giúp ba mẹ hiểu được tâm lý trẻ 5-6 tuổi và chọn cách giáo dục đúng nhất, chúng tôi muốn mời ba mẹ tham khảo một số đặc điểm điển hình của trẻ thuộc lứa tuổi này.
Bé thích tưởng tượng
Trẻ ở lứa tuổi từ 0-6 tuổi có trí tưởng tượng và óc sáng tạo phát triển nhanh chóng. Đặc biệt, trẻ 5-6 tuổi đã có sự hoàn thiện về ngôn ngữ, kỹ năng và thể chất, nên bé có khả năng tưởng tượng rất tốt. Nếu ba mẹ hướng dẫn và phát triển đúng cách, có thể tạo điều kiện để bé làm được những điều không tưởng.
Trẻ nhận thức về các khái niệm cơ bản như thiện, ác, tốt, xấu và bắt đầu phân biệt chúng. Bé thích nghe câu chuyện cổ tích về các nhân vật trong trí tưởng tượng mà ba mẹ thường kể trước khi đi ngủ. Tâm lý trẻ 5-6 tuổi thích làm nhân vật có tính cách tốt như hoàng tử, nhà vua, công chúa,… Bé hoàn toàn có thể tự kể một câu chuyện do bé nghĩ ra cho mọi người cùng nghe.
Vì vậy, để giúp bé phát triển trí tưởng tượng, khi con kể chuyện hoặc muốn chơi cùng ba mẹ, ba mẹ nên dành thời gian cho con. Đây là cách lý tưởng để trí tưởng tượng của con được cải thiện mỗi ngày.
Bé hay sợ bóng tối và con vật
Điều tiếp theo mà các ba mẹ có con ở độ này cần chú ý chính là bé hay sợ bóng tối và con vật. Giai đoạn này, bé bắt đầu nhạy cảm với nỗi sợ. Điều này bắt nguồn từ việc ba mẹ và người thân thường dọa bé khiến bé có cảm giác sợ hãi khi ở trong bóng tối.
Để khắc phục, ba mẹ nên cho con ngủ riêng để đối mặt với nỗi sợ. Thường xuyên cho bé chơi với những con vật mà bé sợ để bé thấy rằng không có gì đáng sợ với những con vật đó. Dần dần bé sẽ yêu thích và thích chơi với những con vật đó.
Bé thường ích kỷ
Tâm lý trẻ 5-6 tuổi thường bé bắt đầu nhận thức về sở hữu cá nhân, bé thường ích kỷ hơn so với các lứa tuổi khác. Bé đã lớn hơn và có nhận thức rõ ràng hơn về sự sở hữu, nên thường bé sẽ không chia sẻ đồ dùng của mình cho người khác, thậm chí người thân.
Bé thường giữ đồ của mình và không muốn cho ai bất kỳ cái gì. Điều này có hai mặt, một là bé nhận thức và tự trọng rất tốt, nhưng bé cũng có thể trở nên quá ích kỷ, ảnh hưởng đến nhân cách của bé sau này. Ba mẹ cần điều chỉnh càng sớm càng tốt để bé sống cởi mở và thân thiện hơn, tránh cảm giác bị xa lánh khi đến trường hoặc ở nhà.
Bé hay ganh đua và ghen tỵ
Điều tiếp theo mà ba mẹ cần biết khi chăm sóc và dạy dỗ một đứa trẻ ở độ tuổi từ 5-6 tuổi chính là bé rất hay ganh đua và ghen tỵ. Điều này có nguồn gốc từ sự tự tin quá cao và cái tôi đứng lên trên tất cả. Bé trở nên ích kỷ hơn và có tâm lý ganh đua và ghen tỵ đối với các bạn khác.
Nếu bé ở nhà có anh chị em, bé thường ghen tỵ với anh chị em về sự đối xử của ba mẹ dành cho bé. Nếu bé ở trường, bé ganh đua với các bạn cùng lớp. Thậm chí, nếu trên trường có một món đồ mà bé thích, bé sẽ đòi hỏi ba mẹ mua cho mình để không thua kém bạn bè. Đây là tâm lý chung của những đứa trẻ được nuông chiều hoặc là con một.
Ba mẹ cần điều chỉnh hành vi của bé bằng cách đối xử công bằng với bé và các bé khác trong nhà. Thầy cô trên trường cũng nên công bằng với tất cả các bé để hạn chế tối đa tính ganh đua trong tâm lý trẻ 5-6 tuổi.
Bé thường bướng bỉnh
Tương tự như các lứa tuổi khác, khi trẻ 5-6 tuổi, bé thường bướng bỉnh hơn, muốn làm theo ý mình và thể hiện cái tôi cá nhân. Thậm chí, để bảo vệ quan điểm của mình, bé còn có thể “cãi” với người lớn, thậm chí là ba mẹ.
Ba mẹ cần giải thích rõ cho bé những vấn đề trên, để bé không trở nên tiêu cực và bướng bỉnh. Nếu ba mẹ không lắng nghe và quan sát kỹ, sẽ rất khó để nắm bắt tâm lý và suy nghĩ của bé. Tâm lý trẻ 5-6 tuổi thể hiện với mọi người rằng bé đã lớn, nên càng muốn thể hiện quan điểm riêng. Vì thế, ba mẹ cần điều chỉnh, lắng nghe và quan sát thật kỹ.
Bé hay nhõng nhẽo
Đặc điểm mà ba mẹ cần chú ý khi con đến giai đoạn mẫu giáo lớn chính là bé rất hay nhõng nhẽo. Đặc biệt là với các bé được ba mẹ nuông chiều và là con một, bé thường rất hay nhõng nhẽo và muốn đáp ứng mọi yêu cầu ngay lập tức, bất kể đó là yêu cầu gì và ở đâu.
Khi gặp trường hợp này, ba mẹ cần nghiêm khắc, dứt khoát và cho bé hiểu giới hạn. Nếu bé tiếp tục đòi hỏi, cần có phương pháp cứng rắn, kỷ luật rõ ràng nếu vượt qua giới hạn mà ba mẹ đã đề ra. Ba mẹ cần điều chỉnh từ từ để bé trưởng thành hơn, tránh nhõng nhẽo quá mức và trở nên hư trẻ.
Sự phát triển nhận thức trẻ mẫu giáo lớn
Để hiểu rõ hơn về tâm lý trẻ 5-6 tuổi, ba mẹ cần tham khảo thêm về sự phát triển nhận thức trẻ mẫu giáo lớn. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:
Biết đếm và hiểu rõ con số
Thời điểm bé 5-6 tuổi là lúc bé chuyển sang học mẫu giáo lớn, làm quen với kiến thức học tiểu học để chuẩn bị nền tảng tốt nhất cho lớp 1. Vì thế, yêu cầu tối thiểu của bé ở thời điểm này là biết đếm từ 1 đến 10 và hiểu rõ con số.
Điều đó có nghĩa là bé nhận diện con số tốt, biết đếm theo thứ tự từ 1 đến 10 và ngược lại. Ba mẹ cần cho con học ở trường mẫu giáo hoặc tự dạy cho con những điều này. Đây là điều kiện cơ bản để bé làm quen với môn Toán ở lớp 1 và nắm bắt kiến thức mới vào lớp 1 theo chương trình giáo dục mới hiện nay.
Hiểu được khái niệm thời gian
Bên cạnh đó, tâm lý trẻ 5-6 tuổi thể hiện ở chỗ bé đã có khả năng hiểu về khái niệm thời gian một cách rõ ràng. Bé biết buổi sáng, buổi trưa và buổi tối. Bé đã hiểu về mấy giờ và nhận thức rõ về khoảng thời gian.
Bé đã đi học mẫu giáo lớn, nên bé hiểu thời gian là như thế nào. Cuối tuần là ngày nào và bé biết phải làm gì trong ngày.
Nhớ màu sắc và hình ảnh
Tâm lý trẻ 5-6 tuổi thể hiện ở việc bé đã nhớ được màu sắc và hình ảnh. Nếu với trẻ 3 tuổi thì bé còn chưa phân biệt được các màu chính xác, thì đến khi đủ 5-6 tuổi, bé đã biết được các màu như xanh, đỏ, tím, vàng… và phân biệt được các màu đó một cách chính xác.
Bên cạnh đó, bé nhận thức hình ảnh khá tốt nhờ trí tưởng tượng phong phú. Nếu ba mẹ đầu tư cho con học vẽ thời điểm này, bé có thể phát huy sở trường của mình một cách tối đa.
Nhận thức được giới tính
Điều mà ba mẹ cần biết để giúp bé định hướng và phân biệt đúng cách chính là giới tính. Tâm lý trẻ 5-6 tuổi thể hiện con đã nhận thức rõ ràng sự khác biệt giữa bé trai và bé gái. Bé phân biệt được qua cách tóc, cách mặc quần áo, đồng phục ở trường của bé trai và bé gái cũng khác biệt.
Vì thế, ba mẹ cần định hướng hướn dẫn bé tự bảo vệ mình bằng cách không cho người lạ chạm vào vùng nhạy cảm. Bé trai thường chơi trò chơi cho con trai, con gái thường chọn môn nhẹ nhàng để chơi.
Khả năng phân loại và sắp xếp đồ vật
Điều mà trẻ ở độ tuổi mẫu giáo lớn cần biết chính là biết phân loại và sắp xếp đồ đạc. Đây là kỹ năng cơ bản mà bất kỳ một đứa trẻ nào bình thường đều biết. Bé biết phân loại đồ vật cùng nhóm như biết phân biệt các món ăn, phân biệt đồ dùng trong nhà, phân biệt đồ chơi và sắp xếp sao cho phù hợp.
Đây là kỹ năng cơ bản và quan trọng để thể hiện trẻ đang dần hoàn thiện các kỹ năng mềm và khả năng nhận thức về mọi thứ xung quanh vượt trội hơn so với các em bé ở độ tuổi nhỏ hơn.
Những yếu tố ảnh hưởng tâm lý của trẻ 5-6 tuổi
Sau khi đã khám phá tâm lý trẻ 5-6 tuổi, chúng tôi cũng muốn chia sẻ với ba mẹ về những yếu tố ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ ở độ tuổi này. Dưới đây là một số yếu tố cần lưu ý:
Môi trường gia đình
Đối với trẻ, gia đình luôn là môi trường đầu tiên và quan trọng nhất ảnh hưởng đến tâm lý và nhân cách của bé. Nếu gia đình tốt, có nền tảng vững chắc, bé sẽ phát triển tốt hơn, tự tin hơn, vui vẻ hơn và thành công hơn trong cuộc sống.
Gia đình ảnh hưởng tâm lý đến bé thông qua mối quan hệ của các thành viên trong gia đình, điều kiện kinh tế, thái độ của người thân đối với bé, cách cư xử của các thành viên, cách giao tiếp của người thân. Gia đình càng tích cực thì bé càng nhận được năng lượng tích cực và niềm vui từ đó phát triển tốt. Từ đó, bé tự tin, linh hoạt và thông minh hơn và ngược lại.
Môi trường lớp học
Ngoài gia đình, môi trường lớp học cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý trẻ 5-6 tuổi. Vì thời gian này, hầu hết ban ngày bé ở lớp với thầy cô và các bạn học. Vì vậy, nếu ba mẹ lựa chọn môi trường học tập, sạch sẽ, ngăn nắp chất lượng, cô giáo tận tâm, trình độ tốt thì con sẽ học được nhiều điều vui.
Ngược lại, nếu trường học mà ba mẹ chọn cho bé có nhiều hạn chế và tiêu cực thì có thể ảnh hưởng xấu đến tâm lý của bé khi đến trường. Lớp học sạch sẽ, vui vẻ, cô giáo tận tâm thì bé sẽ thích đến trường, còn lớp học khiến bé sợ hãi, mệt mỏi thì bé sẽ bị thiếu tự tin và khó chịu khi phải đi học cùng các bạn. Vì độ tuổi này muốn khẳng định làm người lớn, nếu bé đã không thích đến trường, ba mẹ rất khó bắt buộc.
Cách giúp con phát triển tâm lý tốt
Nhằm giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về tâm lý trẻ 5-6 tuổi, chúng tôi muốn chia sẻ một số phương pháp giúp con phát triển tâm lý tốt:
Dạy con cách cân bằng cảm xúc và giữ bình tĩnh
Điều đầu tiên mà ba mẹ cần biết khi có con ở độ tuổi này chính là cần dành thời gian dạy con cân bằng cảm xúc tốt hơn. Bé cần học cách giữ bình tĩnh trong mọi tình huống, kể cả ở trường và ở nhà.
Điều này bé sẽ học được từ ba mẹ và người thân trong gia đình, nên ba mẹ cần chú ý kiểm soát cảm xúc thật tốt, tránh nổi nóng với bé và cân nhắc bất kỳ lời nói nào khi tức giận. Tốt nhất ba mẹ nên yên lặng sau đó giải thích cho bé sau khi bé và ba mẹ đã bình tĩnh hơn.
Dạy con những thói quen chia sẻ, quan tâm người khác
Nhằm giúp bé có thể biết chia sẻ và quan tâm người khác, ba mẹ cũng nên làm mẫu để bé học hỏi. Ba mẹ nên dành thời gian để hỏi thăm việc học của bé, việc chơi của bé. Thói quen này sẽ giúp bé yêu thương người khác nhiều hơn.
Ba mẹ nên dạy bé biết chia sẻ và giúp đỡ người khác bằng cách thực hành mỗi ngày để con học theo. Ba mẹ cũng nên quan tâm và giúp đỡ nhau mỗi khi cần.
Ba mẹ nên trở thành người bạn của con
Để giúp bé có thể tự tin và thoải mái nói ra những suy nghĩ của mình, giảm sự nhõng nhẽo và bướng bỉnh, ba mẹ đừng quên trở thành người bạn của con. Hãy dành thời gian để lắng nghe con kể chuyện về trường lớp để hình thành thói quen chia sẻ với người khác.
Ba mẹ càng gần gũi, chia sẻ thì bé càng giúp ba mẹ hiểu tâm lý trẻ 5-6 tuổi dễ hơn. Từ đó, ba mẹ sẽ biết cách giải quyết vấn đề mà con đang gặp phải.
Giữ mối quan hệ gia đình hoà thuận
Để tạo ra tâm lý trẻ 5-6 tuổi vui vẻ và hạnh phúc, trước hết, ba mẹ cần giữ mối quan hệ gia đình hoà thuận và vui vẻ. Gia đình có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, cảm xúc và nhân cách của bé. Nếu ba mẹ hạnh phúc và các thành viên yêu thương nhau, bé sẽ có tâm lý tốt và tự tin hơn trong cuộc sống.
Tránh để con chứng kiến cuộc cãi vã xô xát
Những đứa trẻ 5-6 tuổi rất nhạy cảm, dễ bắt chước người lớn và dễ bị tổn thương bởi lời nói của người thân. Vì vậy, ba mẹ cần tránh để con chứng kiến cảnh cãi vã xô xát, vì có thể để lại sự tổn thương tâm lý khó lành cho con. Con sẽ mang nỗi đau đó đến suốt đời nếu ba mẹ thường xuyên bất hòa trước mặt bé.
Hy vọng thông qua bài viết này, ba mẹ đã hiểu hơn về tâm lý trẻ 5-6 tuổi và có những kiến thức cơ bản để nuôi dưỡng và hướng dẫn con phát triển tốt.