Trong thời gian gần đây, vụ án ở Đồng Tâm đã trở thành đề tài gây tranh cãi trong dư luận. Điều đáng chú ý là trước đó, Chủ tịch TP Hà Nội – ông Nguyễn Đức Chung đã cam kết rằng không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với nhân dân xã Đồng Tâm. Vậy tại sao lại có quyết định khởi tố vụ án?
Vấn đề về pháp quyền
Ông Đỗ Đức Hồng Hà, Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, đã trả lời phỏng vấn với Phóng viên bên lề Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV rằng: “Việt Nam xây dựng nhà nước pháp quyền, thượng tôn pháp luật nên bất kể cá nhân, cơ quan, tổ chức nào vi phạm pháp luật đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Việc khởi tố hay không khởi tố dựa trên cơ sở của pháp luật. Nếu có dấu hiệu của tội phạm thì phải khởi tố, không có trường hợp nào ngoại lệ.”
Vi phạm pháp luật
Trước đó, trong vụ việc ở Đồng Tâm, những người dân đã bắt giữ 38 người thi hành công vụ và đập phá một số tài sản công, đây là những hành vi vi phạm pháp luật. Theo Bộ luật Hình sự hiện hành, những hành vi này đã vi phạm Điều 123 về “Bắt giữ hoặc giam người trái pháp luật” và Điều 143 về “Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản”.
Khởi tố vụ án để đảm bảo pháp quyền
Khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật, cơ quan điều tra có quyền khởi tố vụ án để tiến hành điều tra và phát hiện tội phạm. Việc khởi tố vụ án này không chỉ đảm bảo tính chất pháp quyền của Nhà nước Việt Nam mà còn là cơ sở cho các bước tiếp theo trong hoạt động điều tra, thu thập chứng cứ và xác minh cá nhân vi phạm pháp luật. Khi có đủ căn cứ để xác định một cá nhân đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, cơ quan điều tra sẽ ra quyết định khởi tố bị can, quyết định này phải được Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp phê chuẩn.
Chưa có quyết định khởi tố bị can
Hiện tại, mặc dù Cơ quan Công an Hà Nội đã khởi tố vụ án hình sự tại Đồng Tâm, thế nhưng Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội chưa phê chuẩn quyết định khởi tố bị can nào.
Ông Đỗ Đức Hồng Hà cho biết: “Pháp luật có quy định về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Căn cứ vào tính chất và mức độ của hành vi vi phạm để quyết định hình phạt, miễn hay không miễn. Vấn đề quan trọng nhất là thực thi pháp luật cho đúng.”
Tâm tư của người dân Đồng Tâm
Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng chia sẻ tâm tư, lo lắng của người dân Đồng Tâm, ông nói: “Tôi rất thông cảm với người dân Đồng Tâm, điều ấn tượng nhất trong cuộc đối thoại với Chủ tịch TP Hà Nội là nhân dân Đồng Tâm đã nhận lỗi và mong Đảng và Nhà nước cứu vớt. Điều này để chúng ta suy nghĩ. Có người dân nói, đánh kẻ chạy đi, không ai đánh kẻ chạy lại. Người dân ở Đồng Tâm không muốn gây ra sự xáo trộn, họ chỉ mong muốn có một cuộc sống bình yên và ổn định như các vùng quê khác.”
Phạm Việt Hưng