Sau những giây phút hạnh phúc khi đón em bé chào đời, cùng với niềm vui đó, người mẹ thường phải đối mặt với không ít vấn đề. Đặc biệt, sau khi sinh, cơ thể của người mẹ rất yếu đuối và cần được chăm sóc kỹ càng hơn. Tâm lý thường không ổn định, và người mẹ dễ bị lo lắng. Nếu người mẹ không được chăm sóc đủ về cả thể chất lẫn tinh thần, rất dễ rơi vào trạng thái buồn bã, lo lắng, và nghiêm trọng hơn là tự vong. Đó chính là trầm cảm sau sinh – một vấn đề cần được quan tâm và giải quyết.
1. Trầm cảm sau sinh là gì?
Trầm cảm sau sinh, hay còn được gọi là trầm cảm sau sinh, là một loại trầm cảm ảnh hưởng chủ yếu đến phụ nữ và một số ít nam giới sau khi sinh em bé. Tỷ lệ mắc trầm cảm sau sinh khác nhau trong các quốc gia do điều kiện chẩn đoán không thống nhất. Một số nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ phụ nữ bị trầm cảm sau sinh là từ vài phần trăm đến hàng chục phần trăm.
Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển trí tuệ, thể chất của trẻ. Vào giai đoạn tiền mãn kinh, phụ nữ cũng có nguy cơ cao mắc trầm cảm và rối loạn tâm trạng.
2. Nguyên nhân gây trầm cảm sau sinh
Có ba nguyên nhân chính dẫn đến trầm cảm sau sinh: sinh lý, thể chất và tâm lý xã hội.
2.1. Suy nhược sinh lý
Khi mang thai và sau khi sinh, nội tiết tố trong cơ thể thay đổi mạnh mẽ. Lượng nội tiết tố nữ và hoàng thể tăng cao khi mang thai, nhưng sau khi sinh lại giảm đi nhanh chóng. Sự suy giảm nội tiết tố là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh trầm cảm.
2.2. Suy nhược cơ thể
Những người đã từng trải qua tình trạng suy nhược cơ thể có nguy cơ cao mắc trầm cảm sau sinh gấp 3 đến 5 lần so với người bình thường. Ngoài ra, phụ nữ trẻ có tiền sử mắc các bệnh tâm lý như căng thẳng và lo lắng cũng rất dễ bị trầm cảm sau sinh.
2.3. Trầm cảm tâm lý xã hội
Việc chăm sóc một đứa trẻ tốn rất nhiều công sức, khiến người mẹ thường mệt mỏi và khó ngủ. Sức khỏe và tinh thần kém lâu dài là một trong những nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh. Thay đổi vai trò từ người được chăm sóc thành người chăm sóc cũng gây áp lực và thay đổi thích ứng tâm lý. Những người lần đầu làm mẹ sẽ gặp nhiều khó khăn và không biết phải làm thế nào cho tốt. Những yếu tố này đều có thể ảnh hưởng đến tâm lý của bà bầu.
3. Biểu hiện trầm cảm sau sinh
Có nhiều dấu hiệu để nhận biết trầm cảm sau sinh, từ nhẹ đến nặng. Triệu chứng thường phát triển trong vài tuần đầu sau sinh nhưng cũng có thể xuất hiện sau khoảng 6 tháng. Các biểu hiện bao gồm:
- Tâm trạng chán nản và thay đổi lớn.
- Khóc rất nhiều.
- Gặp khó khăn trong việc gắn kết với em bé và rút lui khỏi gia đình và bạn bè.
- Thay đổi về khẩu vị.
- Vấn đề với giấc ngủ.
- Luôn mệt mỏi và cảm thấy không có năng lượng.
- Giảm hứng thú hoặc niềm vui trong các hoạt động trước đây thú vị.
- Hay khó chịu, tức giận.
- Sợ không trở thành một người mẹ tốt và cảm giác vô dụng, xấu hổ và tội lỗi.
- Suy giảm khả năng suy nghĩ rõ ràng, tập trung, đưa ra quyết định.
- Lo lắng nghiêm trọng và hoảng loạn.
- Có ý nghĩ tự tử hoặc nghĩ về cái chết.
Các triệu chứng trầm cảm sau sinh thường dữ dội hơn và kéo dài hơn so với Baby Blues. Dạng trầm cảm sau sinh nghiêm trọng nhất là rối loạn tâm thần sau sinh, tuy nhiên, trường hợp này rất hiếm. Rối loạn tâm thần sau sinh cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để ngăn ngừa hậu quả tiềm năng đối với mẹ và bé.
4. Cách vượt qua trầm cảm sau sinh
Nếu ai đó trong gia đình bạn bị trầm cảm sau sinh, hãy đưa cô ấy đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Các bác sĩ sẽ sử dụng liệu pháp nhận thức hành vi để giúp người bệnh nhận ra và thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Ngoài ra, liệu pháp tương tác giúp người xung quanh hiểu và hỗ trợ người bệnh điều trị hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, mẹ cũng nên thực hiện các biện pháp chăm sóc bản thân như tập thể dục hàng ngày, thư giãn, thực hiện những sở thích cá nhân và tạo thời gian tiếp xúc với người khác. Sử dụng thuốc cũng là một phương pháp điều trị hiệu quả, nhưng cần được cân nhắc và chỉ định chặt chẽ.
Mẹ cần lắng nghe cơ thể và tin tưởng vào khả năng của mình để vượt qua trầm cảm sau sinh. Đừng lo lắng mỗi khi cảm thấy đau nhức, mệt mỏi vì đây là trạng thái bình thường. Chú trọng vào việc chăm sóc sức khỏe, bổ sung dinh dưỡng và thực hiện những hoạt động yêu thích cũng cần thiết.
5. Kết luận
Trầm cảm sau sinh có thể chữa được nếu phát hiện kịp thời. Phụ nữ cần quan tâm đặc biệt để hạn chế nguy cơ mắc bệnh trầm cảm và những hệ lụy không mong muốn của nó. Làm mẹ là một hành trình kỳ diệu với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Hãy chuẩn bị sẵn sàng cả về thể chất lẫn tinh thần để có một hành trình tươi đẹp nhất. Hãy mạnh mẽ vượt qua chính mình, vượt qua những cảm xúc tiêu cực để mẹ khỏe, con khỏe và cả nhà đều vui. EzBeauty.vn luôn đồng hành cùng bạn trên con đường chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp.
Kim Ngọc